Chầu Tám Bát Nàn: Thần tích, Đền thờ và Sự tích hiển linh

Cập nhật 7 Th4 , 2025

Chào mừng quý bạn đọc đến với bài viết khám phá về một trong những vị Thánh Chầu quan trọng của tín ngưỡng Tứ Phủ – Chầu Tám Bát Nàn. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu về sự tích, đền thờ và những khía cạnh tâm linh đặc biệt liên quan đến vị Thánh Chầu này.

Chầu Tám Bát Nàn còn được gọi là Chầu Bát Nàn hay Bát Nàn Đại Tướng Đông Nhung, là vị Thánh Chầu thứ tám trong hàng Tứ Phủ Thánh Chầu

Chầu Tám Bát Nàn là ai?

Chầu Tám Bát Nàn, còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như Chầu Bát Nàn hay Bát Nàn Đại Tướng Đông Nhung, là một trong những vị Thánh Chầu quan trọng trong hệ thống Tứ Phủ Thánh Chầu. Vị trí của Chầu Tám là thứ tám, đứng sau Chầu Bảy Kim Giao và trước Chầu Chín Cửu Tỉnh. Theo tín ngưỡng dân gian, Chầu Tám Bát Nàn thuộc về miền Thượng Ngàn, nơi rừng thiêng núi cao, gắn liền với những truyền thuyết và sức mạnh huyền bí.

Để hiểu rõ hơn về vị Thánh Chầu này, chúng ta có thể tìm thấy những dòng thơ ca ngợi công đức và sự hiển linh của Chầu:

“Sắc phong Đại tướng Bát Nàn

Danh tên nữ tướng, Vương ban lưu truyền.

Rằng xưa thời trước công nguyên

Chầu là tiên nữ trên thiên giáng trần”

Những câu thơ này không chỉ thể hiện sự tôn kính của người dân đối với Chầu Tám Bát Nàn mà còn gợi mở về nguồn gốc và vai trò đặc biệt của Ngài trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam. Chầu Tám không chỉ là một vị Thánh Chầu mà còn là biểu tượng của lòng dũng cảm, sự hy sinh và tinh thần yêu nước.

Thần tích Chầu Tám Bát Nàn

Theo truyền thuyết, Chầu Tám Bát Nàn giáng trần vào thời kỳ nước ta bị nhà Đông Hán đô hộ. Tên thật của Chầu là Vũ Thị Thục Nương, con gái của thầy thuốc Vũ Chất, quê ở Phượng Lâu, Bạch Hạc, nay thuộc tỉnh Vĩnh Phúc. Gia đình họ Vũ vốn là một dòng họ hào phú trong vùng.

Một ngày nọ, ông Vũ Chất đi dạo chơi và thấy một ngôi miếu thờ Sơn Tinh Công Chúa đã bị bỏ hoang. Với lòng thành kính, ông đã kêu gọi người dân trong vùng cùng nhau tu sửa lại ngôi miếu. Sau đó, ông nằm mơ thấy một tiên nữ đến xin làm con để trả ơn. Không lâu sau, vợ ông mang thai và sinh hạ một bé gái vào ngày rằm tháng tám, đó chính là Chầu Tám Bát Nàn.

Lớn lên, Vũ Thị Thục Nương không chỉ xinh đẹp mà còn rất đảm đang và giỏi võ nghệ. Thái Thú Giao Châu Tô Định đem lòng si mê và muốn cưới bà làm vợ, nhưng bà đã từ chối. Điều này khiến Tô Định tức giận và sai người sát hại cha bà và chồng bà là Phạm Danh Hương.

Với lòng căm thù giặc sâu sắc, Vũ Thị Thục Nương đã tập hợp quân dân đứng lên khởi nghĩa. Năm 40 sau Công Nguyên, bà cùng với Hai Bà Trưng đánh đuổi quân xâm lược Đông Hán, giành lại độc lập cho đất nước. Trong cuộc khởi nghĩa này, Chầu Tám Bát Nàn đã thể hiện tài năng quân sự và lòng dũng cảm tuyệt vời, góp phần quan trọng vào chiến thắng chung của dân tộc.

Một câu chuyện khác kể rằng, khi Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa, Chầu Tám Bát Nàn còn băn khoăn chưa quyết định. Đêm đó, bà mơ thấy nữ thần trao cho lá cờ thần và khuyên bà theo Hai Bà Trưng đánh giặc. Chầu đã nghe theo lời khuyên và về Mê Linh tụ nghĩa. Bà được Hai Bà Trưng phong là Bát Nàn Đông Nhung Đại Tướng Quân, cùng với Chầu Bảy Kim Giao và Lê Chân Tướng Quân trấn giữ vùng duyên hải từ Hải Phòng đến Thái Bình.

Năm 43 sau Công Nguyên, quân Đông Hán quay trở lại xâm lược nước ta. Chầu Tám Bát Nàn cùng với Hai Bà Trưng kiên cường chống trả, nhưng do thế yếu, cuối cùng bà đã hy sinh để bảo toàn khí tiết. Thi thể của Chầu trôi dạt đến đâu, người dân lập đền thờ ở đó để tưởng nhớ công ơn của bà.

Sự tích hiển linh của Chầu Tám Bát Nàn

Không chỉ là một vị tướng tài ba, Chầu Tám Bát Nàn còn được biết đến với những sự tích hiển linh. Theo truyền thuyết, sau khi thác hóa, Chầu vẫn luôn dõi theo và phù hộ cho dân lành. Nhiều câu chuyện kể rằng, khi gặp khó khăn, hoạn nạn, nếu thành tâm cầu khấn Chầu Tám Bát Nàn, người dân sẽ được Ngài giúp đỡ, che chở.

Một trong những sự tích nổi tiếng nhất là câu chuyện về việc Chầu hóa phép đốn cây rừng, đóng thành bè gỗ và cho trôi về bến sông gần đền Tiên La để báo mộng cho người thủ đền và dân làng ra đón bè về tu sửa đền. Sự tích này không chỉ thể hiện sự quan tâm của Chầu đối với việc thờ cúng Ngài mà còn là minh chứng cho sức mạnh siêu nhiên và lòng từ bi của Ngài.

Đền thờ Chầu Tám Bát Nàn ở đâu?

Hiện nay, có rất nhiều đền thờ Chầu Tám Bát Nàn trên khắp cả nước, mỗi nơi đều mang một nét đặc trưng riêng và gắn liền với những câu chuyện lịch sử, văn hóa khác nhau. Dưới đây là một số đền thờ nổi tiếng nhất:

Đền Tiên La (Thái Bình): Nằm ở thôn Đoan Hùng, Hưng Hà, Thái Bình, đây là ngôi đền nổi tiếng nhất thờ Chầu Tám Bát Nàn. Người dân nơi đây tôn xưng Chầu là Mẫu Tiên La. Đền Tiên La không chỉ là một địa điểm tâm linh quan trọng mà còn là một di tích lịch sử, văn hóa cấp quốc gia.
Đền Chầu Tám Đồng Mỏ (Lạng Sơn): Tọa lạc tại thị trấn Đồng Mỏ, tỉnh Lạng Sơn, đền thờ này tương truyền là nơi Chầu hóa. Đền Chầu Tám Đồng Mỏ là một điểm đến tâm linh thu hút đông đảo du khách và người dân địa phương.
Đền Tân La (Hưng Yên): Nằm ở Dốc Lã, tỉnh Hưng Yên, đền Tân La được cho là nơi Chầu đóng quân trong thời gian tham gia khởi nghĩa. Ngôi đền này mang ý nghĩa lịch sử quan trọng, gắn liền với cuộc đời và sự nghiệp của Chầu Tám Bát Nàn.
Đền Tiên La (Hải Phòng): Còn được gọi là Đền Tám Gian, nằm trên đường Lê Lợi, quận Ngô Quyền, thành phố Hải Phòng. Đây là nơi di hài của Chầu trôi về, và bà được tôn xưng là Chúa Bát Nàn. Đền Tiên La là một trong những ngôi đền linh thiêng và nổi tiếng nhất ở Hải Phòng.

Ngoài ra, còn rất nhiều đền thờ khác ở Thái Bình và Vĩnh Phúc, quê hương của Chầu Tám Bát Nàn. Mỗi ngôi đền đều là một minh chứng cho lòng thành kính và sự biết ơn của người dân đối với vị Thánh Chầu đã có công lớn trong lịch sử dân tộc.

Chầu Tám Bát Nàn khi ngự đồng

Trong các nghi lễ hầu đồng, Chầu Tám Bát Nàn thường ngự về, mang đến không khí trang nghiêm và linh thiêng. Khi ngự đồng, Chầu thường mặc áo màu vàng, đầu đội khăn đóng (khăn vành dây) màu vàng, có dải von hoặc vỉ lét thắt dải buộc, sau lưng dắt kiếm và cờ lệnh như khi ra trận. Chầu là một vị tướng võ, vì vậy sau lễ tấu hương và khai quang, Chầu sẽ múa kiếm cờ như các quan lớn.

Những hình ảnh Chầu Tám Bát Nàn loan giá ngự đồng không chỉ là một phần của nghi lễ mà còn là biểu tượng của sức mạnh, lòng dũng cảm và tinh thần yêu nước. Sự hiện diện của Chầu trong các buổi hầu đồng mang đến niềm tin và hy vọng cho những người tham gia, giúp họ cảm nhận được sự che chở và phù hộ của Ngài.

Ngày tiệc Chầu Tám Bát Nàn

Ngày tiệc chính của Chầu Tám Bát Nàn là ngày 17 tháng 3 âm lịch, đây là ngày Chầu hóa. Vào ngày này, các đền thờ Chầu Tám Bát Nàn trên khắp cả nước đều tổ chức lễ hội long trọng để tưởng nhớ và tri ân công đức của Ngài. Lễ hội thường bao gồm nhiều hoạt động văn hóa, tín ngưỡng đặc sắc như rước kiệu, tế lễ, hát văn, múa lân, và các trò chơi dân gian.

Ngày tiệc Chầu Tám Bát Nàn không chỉ là dịp để người dân thể hiện lòng thành kính đối với Ngài mà còn là cơ hội để gắn kết cộng đồng, bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.

Hy vọng qua bài viết này, quý bạn đọc đã có thêm những thông tin hữu ích và hiểu rõ hơn về Chầu Tám Bát Nàn, một trong những vị Thánh Chầu quan trọng của tín ngưỡng Tứ Phủ. Chầu Tám không chỉ là biểu tượng của lòng dũng cảm, sự hy sinh mà còn là nguồn cảm hứng cho những người con đất Việt luôn hướng về cội nguồn, giữ gìn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của dân tộc.